මාර්තු මාසය ලෝක දේශපාලනයේ සුළි සුළඟක් දක්නට ලැබුණු මාසයක් වුණා.
මෙම සතියේ ගෝලීය සංවාද චීන ජනාධිපති ෂී ජින්පිං ගේ මොස්කව් සංචාරය වෙත කේන්ද්‍රගත වූ අතර, ඉරාන-සෞදි අරාබි ගිවිසුමට ඉහළින් නැගී සිටින චීනය සාමය ඇති කරන්නෙකු ලෙස කියෙව් සමඟ සාකච්ඡා කළා ද විය හැකියි.
කෙසේ වෙතත්, ගෝලීය සාමය ඇති කරන්නෙකු ලෙස චීනයේ ශ්‍රැතිය එහි ආසියානු අසල්වැසියන් සමඟ අනුනාද නොවනු ඇති.
නැඟෙනහිර චීන මුහුදේ හෝ හිමාලයේ හෝ වේවා, පවතින තත්ත්වය වෙනස් කිරීමට බීජිං ගන්නා ඒකපාර්ශ්වික උත්සාහයන්ගේ බොහෝ විට එක් අන්තයක සිටින, ඉන්දියානු-ජපාන කතිකාවෙන් මෙය පැහැදිලි වනවා.
මේ අතර, වොෂින්ටනය සහ එහි මිත්‍ර පාර්ශ්වයන්ට, ඉන්දු-පැසිෆික් කලාපය මාර්තු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයේ කේන්ද්‍රස්ථානය විය.
මාර්තු 20 වැනිදා අගමැති කිෂිඩා ෆුමියෝගේ ඉන්දීය සංචාරය අතරතුර ජපානය සිය නිදහස් හා විවෘත ඉන්දු-පැසිෆික් (FOIP) සැලැස්ම එළිදැක්වූවා.
මේ වසරේ ඉන්දියාවේ G-20 සහ ජපානයේ G-7 සභාපතිධුරවල රාමුව තුළ, ආසියානු නායකත්වය ගෝලීය වශයෙන් ලිට්මස් පරීක්ෂණයකට භාජනය වන බැවින් ආහාර, බලශක්තිය, දේශගුණික විපර්යාස සහ සෞඛ්‍යය ඇතුළු ගෝලීය ගැටළු සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ගේ න්‍යාය පත්‍ර පෙළගැස්වීම අත්‍යවශ්‍ය වනවා.
ඛණ්ඩනය වූ ගෝලීය දේශපාලනය මධ්‍යයේ, කිෂිඩාගේ නවදිල්ලිය සංචාරය ඔහුගේ ප්‍රධාන ප්‍රතිපත්ති දේශනවල වැඩි වැඩියෙන් ඉඩ සොයා ගන්නා තේමාවක් වන ගෝලීය දකුණ (GLOBAL SOUTH – ග්ලෝබල් සවුත්) සමඟ පාලමක් ගොඩනැගීමට අවස්ථාවක් ලබා දුන්නා.
සංවර්ධන සහයෝගීතාව පිළිබඳ ජපානයේ නවතම ධවල පත්‍රිකාව ද එහි ප්‍රමුඛත්වය සන්දර්භගත කෙරුණා.
ගෝලීය දකුණ සම්බන්ධ කර ගැනීමේදී, සාරධර්ම පැනවීමට එරෙහිව තර්ක කරමින් සහ “ඔවුන්ගේ අදාළ ඓතිහාසික හා සංස්කෘතික පසුබිම් අවබෝධ කර ගැනීමේදී” “පූර්ව නිගමන පසෙකට දැමීම” සඳහා කිෂිඩා සමත්කම් දක්වා තිබෙනවා.
ජාත්‍යන්තර වශයෙන් චීනයේ නැගීම ගෝලීය මට්ටමින් චීනය සහ එක්සත් ජනපදය අතරත්, කලාපීය මට්ටමින් චීනය සහ එහි ආසියාතික අසල්වැසියන් අතරත් බල තුලනයේ අසමතුලිතතාවයක් නිර්මාණය කර තිබෙනවා.
මෙම වර්ධනයන් ටෝකියෝවේ සහ නව දිල්ලියේ ප්‍රතිපත්ති අදාළ ජාතික අවශ්‍යතා හඹා යෑමේ උපායමාර්ගික විකල්පයන් දෙස යලි බලන්නට සලස්වනවා.
උපාය මාර්ගික භූගෝල විද්‍යාව, ආර්ථික විභවය සහ තොරතුරු තාක්ෂණ කුසලතා සමඟ ගෝලීය දේශපාලනයේ මූලික දිශානතිය හැඩගැස්වීමේදී ඉන්දියාවට ප්‍රධාන භූමිකාවක් පැවරෙනවා.
“නිදහස් සහ විවෘත ඉන්දු-පැසිෆික්” සඳහා වූ ඔහුගේ නව සැලැස්මේදී, කිෂිඩා, අවිනිශ්චිත කොන්දේසි වලින් තොරව, ඉන්දියාව “අත්‍යවශ්‍ය හවුල්කරුවෙකු” බව අවධරණය කළා.
මෙය එක්සත් ජනපද ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ ඉන්දු-පැසිෆික් සම්බන්ධීකාරක කර්ට් කැම්බල්ගේ තක්සේරුව වන ඉන්දියාව සමඟ සම්බන්ධතාවය “21 වන සියවසේදී එක්සත් ජනපදයට වඩාත්ම වැදගත්” වනු ඇතැයි යන ප්‍රකාශය හා සමාන එකකි.
දිවංගත අගමැති අබේ ෂින්සෝ 2007 අගෝස්තු මාසයේදී “මුහුදු දෙකේ එකමුතුව” නම් ඔහුගේ ඓතිහාසික දේශනය සඳහා භාවිතා කළ දියත් කිරීමේ වේදිකාවම දිල්ලිය, කිෂිඩා FOIP සැලැස්ම දියත් කිරීමේ වේදිකාව ලෙස තෝරා ගැනීම තුළ ජපන් උපායමාර්ගික චින්තනයේ ඉන්දියාවට ඇති ආස්ථනය කුමක්දැයි මනාව අවබෝධ කරගත හැකියි.
කිෂිඩාගේ “නිදහස් සහ විවෘත ඉන්දු-පැසිෆික් සැලැස්මේ” කුළුණු හතරෙහිම ඉන්දියාව කේන්ද්‍රීය වනු ඇති, එනම් (අ) විවිධත්වය, සියල්ල ඇතුලත් සහ විවෘතභාවයට ගරු කිරීම මත පදනම් වූ සාමය සඳහා වූ මූලධර්ම; (ආ) සමාන හවුල්කාරිත්වයක් මත පැවරී ඇති ඉන්දු-පැසිෆික් මාර්ගයක අභියෝග ආමන්ත්‍රණය කිරීම; (ඇ) බහු ස්ථර සම්බන්ධතාවය; සහ අවසාන වශයෙන් (d) මුහුදේ සහ ගුවන් අවකාශයේ ආරක්ෂාව සහ ආරක්ෂිත භාවිතය.
පෞද්ගලික ආයෝජන සහ ඉන්දු-පැසිෆික් යටිතල පහසුකම් සඳහා ජපන් ණය හරහා 2030 වන විට රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික අරමුදල්වලින් ඩොලර් බිලියන 75 ක් රැස්කර ගැනීමට ජපානයේ කැපවීමේ අරමුණ අග්නිදිග ආසියාවේ, දකුණු ආසියාවේ සහ පැසිෆික් දූපත් වල සම්බන්ධතාව දියුණු කිරීමයි.
සැපයුම් දාම අවදානම ඉවත් කිරීම සහ ආර්ථික ප්‍රගමනයට සහාය දීමේ අරමුණ ඇතිව, ඉන්දියාව සහ බංග්ලාදේශය “බෙංගාල බොක්ක-ඊසානදිග ඉන්දීය කාර්මික වටිනාකම් දාම සංකල්පය” ඉදිරියට ගෙන යාමේ ප්‍රධාන හවුල්කරුවන් වනු ඇති.
දකුණු ආසියානු කලාපයේ ස්ථාවරත්වයට දායක වීම සඳහා ජපානය ඉන්දියාව සමඟ සමීපව සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන බව Fumio Kishida නවදිල්ලියේදී පැවසුවේ ඉන්දියාව සහ බංග්ලාදේශය සමඟ සහයෝගයෙන් බෙංගාල බොක්ක – ඊසානදිග ඉන්දීය කාර්මික වටිනාකම් සංකල්පය ජපානය ප්‍රවර්ධනය කරන බව අවධාරණය කරමින්.ඔහුගේ ප්‍රකාශය හරහා ගම්‍ය වන්නේ ජපානය බංග්ලාදේශය සමඟ ආර්ථික හවුල්කාරිත්වයක් අපේක්ෂා කරන බවයි.
කිෂිඩාගේ නවදිල්ලි සංචාරය අතරතුර අග්‍රාමත්‍ය නරේන්ද්‍ර මෝදි සමගආරක්ෂක උපකරණ සහ තාක්ෂණික සහයෝගීතාව, වෙළඳාම, සෞඛ්‍යය, ඩිජිටල් හවුල්කාරිත්වය පිළිබඳ අදහස් හුවමාරු කර ගත් අතර විශ්වාසදායක සැපයුමේ වැදගත්කම පිළිබඳව ඵලදායී සාකච්ඡාවක් පැවැත්වුණි.
ඉදිරි වසර පහ තුළ ඉන්දියාව තුළ යෙන් ට්‍රිලියන 5ක (රුපියල් කෝටි 3,20,000) ජපන් ආයෝජනයක් කිරීමට දෙරට පසුගිය වසරේ ඉලක්කයක් තබා ඇති බවත්, මෙම ක්‍රියාමාර්ගයේ හොඳ ප්‍රගතියක් ඇති වීම සතුටට කරුණක් බවත් කිෂිඩා මෙහිදී පෙන්වා දී තිබුණා.
අගමැති කිෂිඩා සමඟ සාකච්ඡා කිරීමෙන් පසු ඒකාබද්ධ මාධ්‍ය හමුවේදී අගමැති මෝදි කියා සිටියේ ඉන්දීය-ජපාන විශේෂ උපායමාර්ගික සහ ගෝලීය හවුල්කාරිත්වය පදනම් වී ඇත්තේ හවුල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වටිනාකම් සහ ජාත්‍යන්තර තලයේ නීතියේ ආධිපත්‍යයට ගරු කිරීම මත බවයි. “මෙම හවුල්කාරිත්වය ශක්තිමත් කිරීම අප දෙරටටම පමණක් නොව ඉන්දු-පැසිෆික් කලාපයේ සාමය, සෞභාග්‍යය සහ ස්ථාවරත්වය ප්‍රවර්ධනය කරයි. අද අපගේ සංවාදයේදී අපි අපගේ ද්විපාර්ශ්වික සබඳතාවල ප්‍රගතිය සමාලෝචනය කළෙමු. අපි ආරක්ෂක උපකරණ පිළිබඳ අදහස් හුවමාරු කර ගත්තෙමු. සහ තාක්ෂණ සහයෝගීතාව, වෙළෙඳ, සෞඛ්‍ය සහ ඩිජිටල් හවුල්කාරිත්වය, අර්ධ සන්නායක සහ අනෙකුත් තීරණාත්මක තාක්‍ෂණවල විශ්වාසනීය සැපයුම් දාමවල වැදගත්කම පිළිබඳව ද අපි ඵලදායි සාකච්ඡාවක් පැවැත්වූවෙමු,” ඔහු පැවසුවා. අගමැති මෝදි පැවසුවේ තමා සහ අගමැති කිෂිඩා පසුගිය වසරක කාලය තුළ කිහිප වතාවක් හමුවූ බවයි. “සෑම අවස්ථාවකම, ඉන්දු-ජපාන සබඳතා කෙරෙහි ඔහුගේ ධනාත්මකභාවය සහ කැපවීම මට දැනී ඇත. එබැවින්, අපගේ සහයෝගීතාවයේ වේගය පවත්වා ගැනීමට ඔහුගේ අද සංචාරය ඉතා ප්‍රයෝජනවත් වනු ඇත,” අගමැති මෝදි කියා සිටියා.
ආයුධ අපනයන මූලධර්ම නැවත සලකාබැලීම සහ ආර්ථික ආරක්ෂාව ශක්තිමත් කිරීම හෝ ඩිජිටල්කරණය වැනි ටෝකියෝ හි පරිවර්තනීය ප්‍රතිපත්ති විවාදයන් සමීපව නිරීක්ෂණය කිරීම ඉන්දියාවට අවස්ථා වඩා හොඳින් ලබා ගැනීමට උපකාරී වනු ඇති.
එනිසා, නව දිල්ලියේ සිදුකෙරුණු සාකච්ඡා ඉන්දු-පැසිෆික් කලාපය ස්ථාවර කිරීම සඳහා වන පියවරක් ලෙස ඉන්දු-ජපාන බැඳීම ස්ථානගත කිරීම කෙරෙහි යොමු වනු නොඅනුමානයි.
