ලෝක ජල දිනය අදයි

ලෝක ජල දිනය (World Water Day) වාර්ෂිකව මාර්තු 22 ,අද වැනි දිනය ලොව පුරා සමරනු ලැබේ.පෘතුවියෙන් 71%ක් ජලය තිබුණද භාවිතයට ගතහැක්කේ 0.3% ක් පමණක් වීම තුල තුළ මිරිදියෙහි වැදගත්කම පිළිබඳව අවධානය යොමුකරමින් හා ජල අර්බුදය විසඳීම පිළිබඳව ගෝලීය ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීම සඳහා මෙම දිනය මෙලෙස වෙන්කර ඇත.

ලෝක ජල දිනය සැමරීමේ 1992 රියෝ ද ජැනෙයිරෝ හි පැවති එක්සත් ජාතීන්ගේ පරිසර හා සංවර්ධනය පිළිබඳ සමුළුවේ න්‍යාය පත්‍ර 21 හි මාර්තු 22 විධිමත් ලෙස යෝජනා කරන ලදී. එම වර්ෂයේම, දෙසැම්බර් මාසය තුළ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය විසින් යෝජනාවක් සම්මත කර ගත් අතර එය මාර්තු 22 වන දින ජල සඳහා ලෝක දිනය ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරඇත.ඉන් පසුව 1993 සිට සෑම වසරකම විවිධ තේමාවන් යටතේ ලෝක ජල දිනය සමරනු ලැබේ.

2021 වර්ෂය සඳහා ලෝක ජල දිනය සඳහා තේමාව වන්නේ “ජලය තක්සේරු”(Valuing Water) කිරීමයි. එය කළමනාකරණය කරන්නේ කෙසේද සහ බෙදාගන්නේ කෙසේද යන්න තීරණය කරයි. ජලයේ වැදගත්කම කුටුම්භ, සංස්කෘතිය, සෞඛ්‍යය, අධ්‍යාපනය, ආර්ථික විද්‍යාව සහ අපගේ ස්වාභාවික පරිසරයේ අඛණ්ඩතාව අතර අන්තර් සම්බන්ධිතයි. මෙම සාරධර්ම කිසිවක් අප නොසලකා හැරියහොත්, මෙම සීමිත, ආපසු හැරවිය නොහැකි සම්පත වැරදි ලෙස කළමනාකරණය කිරීමේ අවදානමක් ඇතැයි එක්සත් ජාතීන් සංවිධානය පවසයි.

එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය 2021 ලෝක ජල දිනය සනිටුහන් කරන්නේ මිනිසුන් එහි සියලු භාවිතයන් සඳහා ජලය අගය කරන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ ගෝලීය, පොදු සංවාදයක් සමඟිනි වර්ධනය වන ජනගහනයකින්, කෘෂිකාර්මික හා කර්මාන්තවල ඉල්ලුම වැඩිවීම සහ දේශගුණික විපර්යාසයන්ගේ නරක අතට හැරෙන බලපෑම් හේතුවෙන් ජලය දැඩි තර්ජනයට ලක්ව ඇත.ආර්ථික සංවර්ධනය හා වර්ධනය වන ගෝලීය ජනගහනයත් සමඟ කෘෂිකර්මාන්තය හා කර්මාන්ත වැඩි වෙමින් පවතින අතර ඉල්ලුමට සරිලන පරිදි ජලයෙන් බලශක්ති උත්පාදනය ඉහළ යමින් පවතින බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ලෝක ජල දිනයට පෙර අනතුරු ඇඟවීය.

2030 වන විට තිරසාර ලෙස ජල සම්පත් කළමනාකරණය කිරීමට රටවල් 129 ක් නොමැති අතර වර්තමාන ප්‍රගතියේ වේගය දෙගුණ කළ යුතු බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය තවදුරටත් පවසයි. බිලියන තුනකට අධික ජනතාවක් අවදානමට ලක්ව ඇත්තේ ඔවුන්ගේ ගංගා, විල් සහ භූගත ජලයේ සෞඛ්‍යය පිළිබඳ දත්ත නොමැතිකම හේතුවෙනි.

තවද, ගැටුම්වලින් පීඩාවට පත් රටවල් 16 ක වෙඩි උණ්ඩ හා කඩදාසි වලට වඩා ආරක්ෂිත ජලය නොමැතිකම දරුවන්ට වඩා මාරාන්තික බව එක්සත් ජාතීන්ගේ ළමා අරමුදල (යුනිසෙෆ්) පවසයි. වයස අවුරුදු පහට අඩු ළමයින් ගැටුමට වඩා අනාරක්ෂිත ජලය හා නරක සනීපාරක්ෂාව සම්බන්ධ රෝගවලින් මියයාමට වඩා 20 ගුණයකින් වැඩි බව වාර්තාවේ.

එපමණක් නොව, සෑම වසරකම වයස අවුරුදු 15 ට අඩු ළමුන් 85,700 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් මිය යන්නේ අනාරක්ෂිත ජලය, සනීපාරක්ෂාව සහ සනීපාරක්ෂක පහසුකම් සම්බන්ධ පාචනය නිසා ය. එක්සත් ජාතීන් සංවිධානය 2028 වන විට ජල ක්‍රියාකාරී දශකයක් පවත්වාගෙන යන අතර,එහි දත්ත වලට අනුව ලොව බිලියන 2.2 කට ආසන්න ජනතාවක් ආරක්ෂිත පානීය ජලය සඳහා නිසි ප්‍රවේශයක් නොමැතිව ජීවත්වේ.